Bakan Çavuşoğlu, Türkmenistan ve Özbekistan ziyaretlerini değerlendirdi

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Türkmenistan ve Özbekistan'a yaptığı ziyaretlerin hem samimi ortamda geçtiğini hem de sonuç odaklı ve son derece faydalı olduğunu belirtti.

10 Mart 2021 10:12

Çavuşoğlu, Türkmenistan ve Özbekistan'a 6-9 Mart'ta yaptığı ziyaretleri Anadolu Ajansı (AA) ve TRT muhabirlerine değerlendirdi.

Her iki ülkedeki temaslarının son derece samimi ortamda geçtiğini söyleyen Çavuşoğlu, "Cumhurbaşkanlarıyla görüşmemiz de keza, çok iyi geçti. Türk dünyasının birliği, beraberliği, iş birliği için, özellikle enerji, ticaret koridorları, ulaşımla ilgili konularda, hepsinde çok ilgili, hassas ve yapıcı gördük. Ziyaretin bir taraftan samimi geçerken bir taraftan da sonuç odaklı ve son derece faydalı olduğunu söylemek isterim." diye konuştu.

Çavuşoğlu, Türkiye ve Özbekistan'ın savunma alanında iş birliğine ilişkin temasları hakkındaki bir soru üzerine, Özbekistan'ın, Türkiye'nin savunma sanayi ürünlerine ilgi duyduğunu ve farklı alanlarda, farklı Türk şirketleriyle çalıştığını belirtti.

Türkiye'nin insansız hava araçlarına (İHA) her yerden ilgi gösterildiğine dikkati çeken Çavuşoğlu, "Aynı şekilde yine zırhlı araçlarımız olsun, diğer ihtiyaçlar olsun, ciddi bir ilgi var çünkü bizim ürünlerimiz gerçekten çok avantajlı. En iyi kalite, rekabetçi bir fiyat var ve herhangi bir siyasi ön koşul yok. Önümüzdeki günlerde tabii, fuarlar var. Hem Uluslararası Savunma Sanayii Fuarı (IDEF) var biliyorsunuz hem de Havacılık, Uzay ve Teknoloji Festivali (TEKNOFEST) var." dedi.

(Özbekistan'la) Serbest Ticaret Anlaşması müzakerelerine de başlamak istiyoruz"

Çavuşoğlu, Türkiye ve Özbekistan arasında Tercihli Ticaret Anlaşması'nın sonuçlandırılması için ortaya koyulan hedefi ise şöyle değerlendirdi:

"Görüşmeler devam ediyor, anlaşabilirsek (iki ülke liderlerinin bir araya geleceği) Zirve marjında bunu imzalamak istiyoruz. Ama bunu imzaladıktan hemen sonra da Serbest Ticaret Anlaşması müzakerelerine başlamak istiyoruz. Tabii, iki taraf için de hassas ürünler var, o yüzden onların müzakereleri uzun zaman alabilir ama başlangıç için Tercihli Ticaret Anlaşması da işimizi görür."

"Özbekistan Cumhurbaşkanı ülkede çok ciddi reform yapıyor"

Özbekistan'daki reform sürecine Türkiye'nin desteğinin süreceği yönündeki değerlendirmesi hatırlatılan Çavuşoğlu, "Özbekistan Cumhurbaşkanı (Şevket Mirziyoyev) göreve geldiği günden bu yana ülkede çok ciddi reform yapıyor ve daha da yapmak istiyor." dedi.

Çavuşoğlu, daha önceki görüşmelerinden birinde Mirziyoyev'e, "ülkede attığı reform adımlarını 12 Eylül döneminin ardından 80'li yıllarda Turgut Özal'ın Türkiye'de attığı reform adımlarına benzettiğini" söylediğini de anlattı.

Mirziyoyev'le samimi duygu ve düşüncelerini paylaştığını belirten Çavuşoğlu, "Hatta, 'Biz de o zaman Özal'ın reformlarını, ne yapmak istediğini tam kavrayamamıştık, ne yaptığını daha sonra fark edebildik. Başlangıçta zor olabilir, reform yapmak zordur ama dirayetli gidiyorsunuz.' demiştim." ifadelerini kullandı.

Çavuşoğlu, Özbekistan'a her gelişinde Buhara, Semerkant ve Taşkent başta olmak üzere ülkenin çok değiştiğini ve geliştiğini gördüğünü söyledi.

Mirziyoyev'in yapısal reformlar da yapmak istediğine dikkati çeken Çavuşoğlu, şöyle devam etti:

"Uluslararası kurumlarla iş birliği yapıyor, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) başta olmak üzere. Biz de bu süreci destekliyoruz. Hatta, Türkiye'den biliyorsunuz, değişik alanlarda uzmanlar ve danışmanlar görevlendirildi. Onlarla da yakından çalışıyorlar. Tecrübelerimizi paylaşıyoruz. Biz bu alanlarda ne yapmışız, ne oldu, ne tür eksikliklerimiz oldu, uygulamada nasıl aksaklıklar oldu vesaire, tecrübelerimizi paylaşıyoruz."

"(Türkmenistan'ın) Tarafsızlık politikası, ikili ilişkilerimizi engelleyen bir politika değil"

Çavuşoğlu, Türkmenistan'ın "daimi tarafsız ülke" statüsü temelinde izlediği dış politikası göz önünde bulundurulduğunda, kendisinin ülkeye yaptığı ziyaretin ilişkilerin yoğunlaşmasına yol açıp açmayacağına ilişkin bir soruya, "Tarafsızlık politikası, ikili ilişkilerimizi engelleyen bir politika değil. Bazı teşkilatlara üyeliğini ilgilendiren ya da bazı konularda görüş ve tutumlarını ilgilendiren bir politika ama ikili ilişkilerimizin önünde bir engel değil." yanıtını verdi.

Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbanguli Berdimuhammedov ve Dışişleri Bakanı Raşid Meredov'la görüşmelerinde ikili ilişkileri ele aldıklarını söyleyen Çavuşoğlu, Meredov'un Ankara ziyaretinden 1 hafta sonra kendisinin ülkeye yaptığı ziyaretten onların da çok memnun olduğunu anlattı.

Çavuşoğlu, Berdimuhammedov'un Türkiye'ye yönelik bazı "jestler yaptığını" belirterek, şunları kaydetti:

"Mesela ülke tüm uçuşlara kapalı, THY'nin Türkmenabad şehrine uçmaya başlaması konusunda izin vereceklerini söyledi. Ayrıca, pandemi sebebiyle bizim tır şoförleri veya hiçbir ülkenin tır şoförü Türkmenistan'dan geçemiyordu. Gelip malları Türkmenbaşı Limanı'nda teslim ediyordu. Şimdi onların da geçişine izin verecek. Tabii, Azerbaycan'dan çıkmadan önce bir (Kovid-19) test ve Türkmenbaşı Limanı'na geldikten sonra da bir test."

Azerbaycan ve Türkmenistan'ın Hazar Denizi'ndeki "Dostluk" sahası

Çavuşoğlu, Azerbaycan ve Türkmenistan'ın Hazar Denizi'nde "Dostluk" olarak adlandırdıkları hidrokarbon sahasını ortaklaşa araştırmak ve geliştirmek üzere anlaşmalarının ardından, Türkiye'nin konuya ilişkin sürece dahil olup olmayacağı yönündeki soruya cevaben, konuyu her iki tarafla da görüştüklerini belirtti.

Gelecek günlerde üçlü toplantıların ve zirvelerin yapılacağını ifade eden Çavuşoğlu, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın katılımıyla Türkiye-Türkmenistan Zirvesi'nin ve Türkiye-Türkmenistan-Azerbaycan Zirvesi'nin düzenleneceğini vurguladı.

Dışişleri bakanları olarak bir araya geldiklerini, ihtiyaç olursa zirve hazırlıklarını tamamlamak için yeniden görüşebileceklerini dile getiren Çavuşoğlu, bu konunun üçlü zirvelerde ve görüşmelerde ele alındığını, ikili düzeyde de değerlendirildiğini söyledi.

Çavuşoğlu, şunları kaydetti:

"Dostluk sahası üzerinde bir anlaşmaya varmaları çok güzel. Örnek bir anlaşma. Biz de bunu memnuniyetle karşıladık, destek açıklamasını yaptık. İkincisi, şimdi bu sahada çıkarılacak petrol ve gaz var. 'Bizim şirketlerimiz TPAO ve BOTAŞ iş birliği yapmaya hazır.' dedik. Daha sonra buradan çıkacak gaz ve petrol gibi zenginliklerin uluslararası piyasalara, Türkiye'ye ulaşması söz konusu. Burada da tabii halihazırda faaliyette olan önemli boru hatları var. Bunlar kullanılacak, Türkiye üzerinden. Bunu üçlü dışişleri bakanları toplantısında da açıklamıştık. Dolayısıyla, her anlamda bir iş birliği imkanı var."

"Özbekistan'la 5 milyar dolar ticaret hacmini belki 5 yıldan önce yakalarız"

Türkiye- Özbekistan ilişkilerini ticaret, turizm gibi alanlarda 5 yıl sonra nerede gördüğüne dair bir soruya ise Çavuşoğlu, "Allah bozmasın, ilişkilerimiz dört senede sıfırdan bu noktaya geldi." yanıtını verdi.

Çavuşoğlu, iki ülkenin liderlerinin samimi bir kardeşliği olduğunu belirterek, Özbekistan'ın büyük reformlar yaptığını, iki ülke ilişkilerinde de sonuç odaklı çalışıldığını kaydetti.

İlişkilerde her konunun takip edildiğini ve alınan kararların uygulandığını vurgulayan Çavuşoğlu, "O yüzden beş sene sonra çok daha iyi olacağız ve 5 milyar dolar ticaret hacmini yakalayacağız. Belki daha önce de yakalarız. Yatırımlarda birinciyiz. Çok daha fazla yatırım olacak. Ülke gelişiyor, çok daha gelişecek. Bizim de tabii bunda katkımız olacak. İlişkilerimiz inşallah böyle devam edecek, beş on sene sonra bambaşka olacak." değerlendirmesinde bulundu.