Bosna Hersek'teki Sırp Cumhuriyeti'nde savaş suçlularının "kahraman" olarak gösterilmesi tepkilere yol açtı

Bosna Hersek'in iki entitesinden biri olan ve çoğunlukla Bosnalı Sırpların yaşadığı Sırp Cumhuriyeti'nde (RS), tarih derslerinde öğrencilere savaş suçluları Ratko Mladic ve Radovan Karadzic'in "kahraman" olarak öğretilecek olması büyük tepki topladı.

11 Eylül 2024 12:02

Bosna Hersek'teki Sırp Cumhuriyeti (RS), yeni eğitim öğretim döneminde tarih derslerinde müfredat değişimine giderek, Bosna Hersek'te 1992-1995'te yaşanan savaşın sorumluları ve uluslararası mahkeme tarafından "savaş suçlusu" olarak ilan edilen Mladic ve Karadzic'i "kahraman" olarak derslerde işleme kararı verdi.

RS Eğitim ve Kültür Bakanlığı kararıyla tarih dersi müfredatına giren "RS Savunma Savaşı" başlıklı konu kapsamında 9. sınıf öğrencilerine 5 hafta boyunca Mladic ve Karadzic'in işlediği savaş suçları "kahramanlık hikayesi" olarak anlatılacak.

RS içerisinde Müslüman öğrencilerin de okul sıralarında oturduğu göz önünde bulundurulduğunda binlerce Boşnak'ın öldürülmesinde büyük rol oynayan bu iki ismin yüceltilmesi sert tepkilere neden oldu.

"Mladic ve Karadzic'i kahraman olarak göstermek tehlikeli"

Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Konseyi Başkanı Denis Becirovic, RS'de savaş suçlularının eğitim sisteminde yüceltilmesi konusunu şiddetle kınayarak, "Bosna Hersek Yüksek Temsilcisi Christian Schmidt'e elindeki hakları kullanması ve RS'teki ilgili bakan Zeljka Stojicic'i görevden alması çağrısında bulunuyorum." diye konuştu.

Schmidt'ten yeni müfredatın engellenmesi yönünde bir karar beklediğini belirten Becirovic, "Avrupa Birliği (AB) de savaş suçlularının yüceltilmesinin kabul edilebilir olmadığını göstermeli. AB'den bu noktada somut ve kararlı adımlar bekliyoruz." dedi.

Becirovic, bu tarz kararların ülkeyi ayrımcılığa sürüklediğini vurgulayarak, "Savaş suçluları Mladic ve Karadzic'i kahraman olarak göstermek son derece tehlikeli. Bu adamlar kahraman değil. Bu isimler uluslararası mahkemelerce hüküm giymiş, soykırım ve insanlığa karşı suçlardan suçlu bulunmuş kişiler." ifadelerini kullandı.

Boşnak partisi Anayasa Mahkemesine başvuracak

RS Başkan Yardımcısı Boşnak kökenli Camil Durakovic de RS'deki tarih derslerinde, Bosna Hersek'teki savaş sırasında Sırp askerlerinin yaptığı soykırım ve etnik temizlik gibi gerçeklerin göz ardı edileceğine işaret ederek, "Saygıdeğer Bosna Hersek Savcılığı; RS'deki tarih derslerinde savaş suçluları kahraman olarak yüceltilirken siz ne yapıyorsunuz?" diye sordu.

Durakovic, "Soykırım suçundan hüküm giymiş Mladic'in gençlere örnek olmasına izin mi vereceksiniz? Birileri bu konuda bir şeyler yapmayacak mı?" ifadeleriyle tepki gösterdi.

Bağımsız Bosna Hersek'in ilk cumhurbaşkanı merhum Aliya İzetbegoviç'in kurucusu olduğu Boşnak partisi Demokratik Eylem Partisi (SDA) ise RS'deki bu "korkunç" uygulamayı Bosna Hersek Anayasa Mahkemesine taşıyacaklarını duyurdu.

SDA'dan yapılan açıklamada, savaş suçlularının eğitim sisteminde yüceltilmesinin gençler için bir tehdit oluşturduğuna dikkat çekilerek, "Bosna Hersek Yüksek Temsilciliği bir hafta içerisinde bir adım atmazsa Bosna Hersek Anayasa Mahkemesine başvuracağız." ifadelerine yer verildi.

Bosna Hersek'te faaliyet gösteren Soykırım Kurbanları ve Tanıkları Derneği ile Srebrenitsa ve Zepa Anneleri Derneği de RS'deki karara tepki göstererek, Bosna Hersek Yüksek Temsilciliği ve Savcılığın bir an evvel harekete geçmesi çağrısında bulundu.

Tepkilere yanıt veren RS Eğitim ve Kültür Bakanlığı ise müfredatta yaptıkları değişimleri savunarak, "RS Savunma Savaşı" başlıklı konunun tarih derslerine dahil edilmesinin "uzmanlar" tarafından uygulandığı iddiasını sürdürdü.

Savaş suçluları Mladic ve Karadzic müebbet hapis cezası aldı

"Bosna Kasabı" olarak anılan ve Bosna Savaşı boyunca Sırp askerlerinin komutanlığını yapan eski Sırp komutan Mladic, Srebrenitsa Soykırımı'nın yanı sıra insanlığa karşı suç işlemek (sürgün, yok etme, öldürme, sınır dışı etme ve insanlık dışı eylemler), savaş kanun ve geleneklerini ihlal etmek (öldürme, terör, sivillere karşı hukuka aykırı saldırı ve esir alma) suçlarından ömür boyu hapis cezası aldı.

Bosna Hersek'te on binlerce insanın ölümünden sorumlu bulunan Bosnalı Sırp lider Karadzic Sırbistan'ın başkenti Belgrad'da 2008'de bir otobüste yakalandı.

Lahey'deki eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesince (ICTY) 2016'da soykırım, savaş suçları ve insanlığa karşı suçlardan 40 yıl hapis cezasına çarptırılan Karadzic, 2019'da sonuçlanan temyiz davasında müebbet hapse mahkum edildi.

Anahtar Kelimeler: bosna hersek, savaş suçu, eğitim,