Gürcistan'da hava kirliliğine en çok ikinci el araçlar yol açıyor

Türkiye'nin sınır komşusu, Güney Kafkasya'da yeşil doğası ve zengin ormanlarıyla bilinen Gürcistan'da en büyük çevre sorunu, ikinci el araçlardan kaynaklanan hava kirliliği.

09 Eylül 2021 13:01

Sanayi tesislerinin pek fazla olmadığı Gürcistan'da ikinci el araçlar ve onların kalitesiz akaryakıt tüketmesi ülkeye ciddi bir hava kirliliği problemi yaşatıyor.

Bölgede araç pazarı merkezi olarak bilinen ve Azerbaycan, Ermenistan, Ukrayna gibi diğer eski Sovyetler Birliği ülkelerine araçların satıldığı Gürcistan'da halk, ABD, Avrupa, Japonya ve Güney Kore'den gelen ucuz ikinci el araçlara rağbet gösteriyor.

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Uluslararası Enerji Ajansı (UEA), Washington Üniversitesi Sağlık Ölçüm ve Değerlendirme Enstitüsü (IHME) gibi uluslararası kurumlar tarafından 2012, 2013, 2016 ve sonraki yıllarda yapılan araştırmalara göre, hava kirliliğine ilişkin ölümler açısından Gürcistan'ın dünya genelinde ilk 3 ülke arasında yer almasının ardından Tiflis hükümeti uygun tedbirler almaya başladı.

Gerek son iki yıldır başta Tiflis olmak üzere şehirlerin belediyeleri tarafından elektrikli otobüslerin alımı gerek ülkeye elektrikli araçların getirilmesini teşvik etme yönünde parlamento tarafından uygun yasaların onaylanmasıyla söz konusu sorunun çözümüne yönelik adımlar atılsa da hava kirliliği etkisini devam ettiriyor.

 Hava kirliliğin en büyük nedeni eski araçlar

Eski Gürcistan Çevre ve Tabii Kaynaklar Bakanı ve Sivil Toplum Kuruluşu "Gürcistan'ın Yeşil Hareketi, Dünya Dostları" Başkanı Nino Çkhobadze, Gürcistan'da yaşanan çevre sorunlarıyla ilgili AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.

Ekolojist, biyolog ve kimyager olan Çkhobadze, 1995 ile 2004 yılları arasında bakan olarak da ülkenin çevre sorunlarıyla ilgilendiği ve Gürcistan'da bu alanda mevcut olan konuları yakından tanıdığını belirterek, "Daha önce yaşadığımız çevre sorunları hiçbir yere gitmedi, hatta şunu diyebilirim ki birçok sorun daha da şiddetlendi bile." dedi.

Ülkenin yaşadığı en ciddi çevre sorunlarından birinin hava kirliliğinin olduğuna dikkati çeken Çkhobadze, "Birçok araştırmaya göre araçlardan kaynaklanan hava kirliliği Gürcistan için en büyük sorundur. Bu durumun özelikle 3 ila 4 yıl önce çok büyük tehlike yarattığını göstermişti. O dönemde Dünya Sağlık Örgütü, hava kirliliği nedeniyle ortaya çıkan hastalıklardan en fazla can kaybının yaşandığı ilk iki ülke arasında yer aldığımızı tespit etmişi." ifadelerine yer verdi.

Son yıllarda hava kirliliği sorununu çözmek için birçok şehir belediyesinin özel program ve tedbirler uygulamaya başladığını kaydeden Çkhobadze, "Örnek olarak söylemek isterim ki ülkenin en büyük şehri Tiflis'teki araç sayısının fazla olması, araçların durumu, hava kirliliğin en büyük nedenlerindendir." şeklinde konuştu.

Çkhobadze sözlerini şu şekilde sürdürdü:

"İlk olarak akaryakıt kalitesi ile başlıyor. Bu alanda tam kontrol sistemin olması gerekiyor çünkü devlet sadece 2 yıl öncesinden beri akaryakıtı gereken şekilde kontrol edebilmeye başladı. İkinci sorun ise yol durumu çünkü kalitesiz yol tabakaları hava kirliliğine yol açabiliyor. Ayrıca tabii ki eskimiş araç parkı da sorun zira mevcut araçların çoğu ikinci el ve onlar genelde ABD, Avrupa ve Japonya'dan getiriliyor."

Söz konusu ülkelerden genelde eski araçların getirildiğini, onların yakıt tüketim sistemlerinin de eski olduğunu kaydeden Çkhobadze, birçok eski araç sahibinin, araçlardaki zehirli gaz emisyonunu azaltmak üzere egzoz borusuna bağlanarak kullanılan katalizör parçasını yüksek ücret karşılığına sattığını ve bunun da ciddi sorunlara yol açtığını söyledi.

Ülkedeki Periyodik Araç Muayenesi sisteminin 2007 yılında iptal edildiği ve 2013'te yeniden uygulanmaya başlandığı bilgisini paylaşan Çkhobadze, "Bu sistem bizi koruyabilmeye daha tam hazır değil, hala eksikleri var." dedi.

Ülkede, 2020'de, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınıyla mücadele nedeniyle olağanüstü hal (OHAL) ilan edildiğini hatırlatan Çkhobadze, "Avrupa'da ve bizde hava kirliliği o dönemlerde azalmıştı çünkü araçların kullanılması yasaktı. Uzun bir aradan sonra Tiflis'te hava kalitesinin arttığı tespit edildi ve kentte kar yağdı. Demek ki hava kirliliği sanayi değil daha çok araçların egzozundan kaynaklı." değerlendirmesinde bulundu.

Çkhobadze, ayrıca, orman yangınlarının, doğal afetlerin, bazı bölgelerdeki içme suyu kirliliğinin, büyük şehirlerde devam eden inşaatların, atıkların depolamasına yönelik düzgün sistemin olmamasının ve Karadeniz kıyısındaki kirliliğin ülkesinin karşı karşıya olduğu başlıca çevre sorunları olduğunu dile getirdi.