Hoca Ahmet Yesevi Türbesinde bir kazan: Tay Kazan

Emir Timur tarafından yaptırılan ''Tay Kazan'' dönemin en önemli sembollerinden biri

01 Ekim 2021 15:39

Türk tarihinde kazanların önemli bir yere sahip olduğu çeşitli kaynaklarda görülmektedir. İnsanlara hayır yapma, Yaradan'a veya önemli bir şahsiyete sunulan nesneleri toplama veya yiyecek-su toplama amacıyla farklı ebatlarda kazanlar çeşitli kazılarda çıkmıştır.

Bunlardan en önemlilerinden birisi de Ahmet Yesevi Türbesinde bulunan ve 1399 yılında Emir Timur tarafından yaptırılan Tay Kazan'dır. Sırtında kuşaklar halinde Arap alfabesiyle yazıldığı üzere Tay Kazan Tebrizli Abdülaziz tarafından dökülmüştür.

Döküm sırasında kullanılan tekniğe bakıldığında, Abdulaziz'in Orta Çağın bütün teknik ve estetik bilgilerine vakıf olduğu farklı kaynaklarda dile getirilmektedir.

Kazan kısmı ve ayaklarda birlikte iki ana parçadan oluşan Tay Kazan iki ton ağırlığında, 1.63 metre boyunda ve üç bin litre su kapasitesine sahiptir.

Etrafında taşınması için lotus çiçeği motifinde 10 kulp bulunmaktadır.

Taykazan, 1935'te Sovyetler Birliği döneminde St. Petersburg Ermitaj müzesine götürülse de 1989'da tekrar Kazakistan topraklarına getirilerek ait olduğu yere, yani Ahmet Yesevi Türbesine konmuştur.
Eskiden Cuma namazlarından sonra içine konulan tatlı suyun Yesevi dervişler tarafından şifalı olduğu düşünülerek insanlara ikram edildiği rivayet edilir.

Günümüzde Tay Kazan'ın milli birlik ve beraberliğin sembolü olduğuna inanılmakta, ziyaretçiler tarafından içine para atılarak etrafında dualar edilmektedir.