Kashagan'da Sil Baştan
Orta Doğu dışındaki en geniş petrol sahası olarak gösterilen ve dünyanın beşinci büyük petrol rezervini barındıran Kazakistan'ın önemli petrol sahası Kashagan'da 200 kilometreyi bulan petrol ve doğalgazboru hatları yeniden inşa edilecek.
03 Ağustos 2014 13:28
Geçen yılın eylül ayında petrol çıkarılmaya başlanan ve 2 hafta sonra denizden karaya bağlanan boru hatlarındaki sızıntılar gerekçe gösterilerek üretimin süresiz olarak durduğu Kashagan'da petrol ve doğalgaz boru hatlarının tamamının değiştirilmesine karar verildi.2001 yılında başlanan ve bugüne kadar 50 milyar dolara yakın yatırım yapılan Kashagan Projesi'nde yeni boru hatlarının inşasının tamamlanması ardından yeniden üretime başlanmasının 2016'ın ikinci yarısını bulabileceği belirtiliyor.
Diğer yandan Kashagan'daki gecikmeler nedeniyle yüklenici şirketler imzalanan anlaşma hükümleri çerçevesinde yılın her çeyreğinde 30 milyon dolar tazminat ödeyecek.
Saha derinliği ve zorlu hava şartları
Kashagan'da Hazar Denizi kıyısındaki işleme tesisi Bolashak ile petrolün çıkarıldığı "on shore" yapay üretim adasını bağlayan yaklaşık herbiri 90 kilometrelik olan boru hatlarındaki sızıntılar nedeniyle 24 Eylül 2013'ten bu yana üretim yapılamıyor.
Hazar Denizi üzerinde kurulan yapay üretim adasında 4 bin 200 metre deniz altından çıkarılan Kashagan petrolü fazla oranda sülfür ve yüksek basınç içeriyor. Volga Nehri'nde gelen tatlı su düşük tuzluluk miktarına yol açarken -30'lara düşen ısı nedeniyle Hazar Denizi'nin kuzey bölümü yılın beş ayında donuyor ve buzullarla kaplanıyor.
Kashagan Konsorsiyumu'nu temsil eden Kuzey Hazar Operasyonu Şirketi'nin (NCOC) sahadaki sorunlara ilişkin başlattığı uluslararası standartlara göre yapılan rehabilite çalışmaları 3 aydan fazla sürdü ve 500 saha çalışanının katıldığı ve mart ayında offshore alanda başlayan incelemelerse Haziran başına kadar devam etti.
Kashagan sahasındaki incelemelerini nisan ayında başlatan Kazak makamları boru hatlarının hatlarının sülfür ve yüksek basınca dayanıklı yapılmadığını savunuyor. Kazak makamları ile NCOC'ün ayrı ayrı yürüttüğü "double-blind study" (iki taraflı bilinmeyenli incelemeler) ardından taraflar en son olarak temmuz sonunda İngiltere'nin başkenti Londra'da bir araya gelmişti.
Gelinen noktada Kashagan'da 200 kilometreyi bulan petrol ve doğalgaz boru hatları yeniden inşa edilecek. Bu ay içinde üretimine başlanacak ve aralık ayında teslim edilecek yeni boru hatlarının inşasını taraflardan hangisinin üstleneceği ve maliyetinin ne olacağına dair bir Kazak makamlarınca açıklama yapılmadı.
Kashagan'da denizden karaya bağlanan boru hatlarındaki sızıntılardan dolayı projenin birinci fazının geliştirilmesi işini yüklenen İtalyan ENI eleştiri oklarının hedefi olmuştu.
Enerji İstihbarat Bülteni Nefte Compass'ın haziran ayında duyurduğu ENI'nin konsorsiyumun ana operatörlüğünden çekilmesinin gündeme geldiği yolundaki iddiasını reddeden NCOC haziran ayında aldığı kararla Kashagan'da üretim paylaşım modeli ve hissedar yapısında herhangi bir değişiklik olmaksızın projenin sevk ve idaresinde değişikliğe gitmişti.
Petrol devi Kazakistan ve Kashagan sahası
ABD Dışişleri Bakanlığı Enerji Enformasyon İdaresi (EIA) verilerine göre, Hazar Denizi açıklarında 2000 yılında keşfedilen Kashagan, dünya genelinde son 35 yılda bulunan en geniş petrol sahası olma özelliğini taşıyor.
Varlığı 35 milyar varil olarak tahmin edilen Kashagan dünyada Orta Doğu dışındaki en geniş, dünyanın beşinci büyük petrol rezervini barındıran petrol sahası olarak gösteriliyor.
Kashagan Konsorsiyumu'nu temsil eden NCOC'da Kazmunay Gaz, İtalyan ENI, Hollanda merkezli Royal Dutch Shell, Amerikan Exxon Mobil ve Fransız Total şirketlerinin her birinin yüzde 16,8'er hissesi bulunuyor. Japon Impex'in de konsorsiyumda yüzde 7,56 hissesi mevcut.
Kazmunay Gaz'ın, Eylül 2013'te Kashagan Projesi'nden ayrılan Amerikan petrol şirketi Conoco Phillips'ten satın aldığı hisseyi 5 milyar dolara sattığı Çin Ulusal Petrol Şirketi (CNPC) ise projeye daha sonra dahil olmuştu. Kazakistan'da üretilen petrolün neredeyse yarısı Production Sharing Agreements (PSAs) yani üretim paylaşım modeliyle çıkarılıyor.
Ülke genelinde 150 devreye alınmış saha bulunan Kazakistan'da petrolün yüzde 33’ünü Kazak devlet şirketleri, yüzde 36’sını Amerikan ve Avrupa şirketleri, yüzde 16’sını Çin şirketleri, yüzde 11’ini Kazak ve uluslararası bağımsız şirketler karşılarken, yüzde 4’ünü Rus şirketleri üretiyor.
Kazakistan 2013 yılını 243,6 milyar dolar gayrisafi yurtiçi hasıla ile kapatmış, 82,5 milyar dolar mal ihracatı gerçekleştirmişti. Kazakistan'ın geçen yıl ihracatının yüzde 75,8'i yani 62,6 milyar doları petrol ve doğalgaz ürünlerinden oluşmuştu.
Ülke genelindeki günlük petrol üretimi 2013 yılında 1,6 milyon varil olan Kazakistan, 2014 yılı sonunda 83 milyon ton petrol üretimine ulaşmayı hedefliyor. Ayrıca, Kazakistan'ın önemli petrol sahası Kashagan'da üretime başlanması durumunda yıllık 8 milyon ton petrol üretilmesi planlanmıştı.