Kasım Tınıstanov: Modern Kırgız edebiyatının kurucularından

Kırgızistanlı Türk bilimci Kasım Tınıstanov.

23 Haziran 2022 15:34

Kasım Tınıstanov, Isık-Göl'e bağlı Çırpıktı köyünde dünyaya geldi.

1916 yılında meydana gelen Ürkün hadisesinde Çin'e göç etmek zorunda kaldı.

1924’te Taşkent'teki Kazak-Kırgız El Agartuu Enstitüsünde yüksek eğitimini tamamladı.

1925-26 yılları arasında Kırgız Özerk Cumhuriyeti Akademi Merkezi yöneticiliği, 1927-30 yılları arasında Kırgız Özerk Cumhuriyeti Milli Eğitim bakanlığı görevlerinde bulundu.

1928-31 yılları arasında Cañı Madaniyat Colunda dergisinin yazı işleri sorumlusu olarak çalıştı. 

1930-37 yılları arasında Kırgız Medeniyet Kuruluşu Enstitüsünde görev yaptı. 

Kasım Tınıstanov, SSCB halk düşmanı suçlamasıyla 4 Ağustos 1937'de tutuklandı.

6 Kasım 1938 yılında kurşuna dizilerek idam edildi.

1957 yılında itibari iade edildi.

Kırgız yazı dili ile ilgili çalışmaları

Kırgız yazı dilinin kurucuları arasında yer alan Tınıstanov, Arap alfabesi ile yazılan Kırgızca’nın edebî dil olmasında ve önce Latin daha sonra Kiril alfabelerine geçişinde etkin olarak çalıştı.

“Yeni Alfabe Oluşturulmasındaki Temel Prensipler” adlı çalışması Bakü'de toplanan 1. Türkologlar Kurultayına sunuldu.

“Kırgız Yazı Dilinin İmlası”, "Büyükler için Elifba kitabı”,  “Bizim Dil”, “Kırgız Dilinin Morfolojisi” , “Kırgız Dilinin Sözdizimi” kitaplarını yazdı.

1933 yılında Terimler Sözlüğünü  hazırladı.

Tınıstanov'un kaleme aldığı eserler günümüzde de kaynak olarak kullanılıyor. 

Tınıstanov ilmi çalışmaları dışında şiir ve drama alanlarında da önemli eserler bıraktı.