Kazakistan'da Türkistan kavramının canlanışı heyecan yarattı

Kazakistan'da Güney Kazakistan eyaletinin adının "Türkistan" olarak değiştirilmesi ve eyalet merkezinin Türkistan kentine taşınması kararı, "Türkistan kavramının milli hafızada uyanışın simgesi" olarak yorumlandı.

21 Haziran 2018 13:45

Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev'in Güney Kazakistan eyaletinin adını Türkistan eyaleti olarak değiştirmesiyle bağlantılı aldığı kararlar, "tarihteki Türkistan kavramının canlanması ve bunun milli hafızada uyanışın simgesi haline gelmesinin yanı sıra bölgenin sosyal ve ekonomik gelişmesine katkı" olarak gösteriliyor.

Uluslararası Türk Akademisi (TWESCO) Başkanı Darhan Kıdırali, yaptığı açıklamada, Türkistan adının, halkın tarihi hafızasının yenilenmesini ve milli kodun oluşturulmasını öngören "Manevi yenilenme" programı açısından önemli olduğunu söyledi.

Altaylardan Afganistan'a kadar uzanan büyük Orta Asya'nın genel adının Türkistan olduğunu, ancak bunun geçmişte bilinçli olarak küçültülerek bir şehir haline getirildiğini kaydeden Kıdırali, "Türkistan kavramının tekrar canlanışı, milli hafızada uyanışın bir simgesi haline geldi. Türkistan adının tekrar genel ifade kazanması, Orta Asya'daki kardeş halkları sevindirecek bir haber." dedi.

Kıdırali, Türkistan'ın eyalet merkezi ilan edilmesinin manevi ve kültürel etkilerinin yanı sıra ekonomik katkılarının da olacağına işaret ederek "Eyalet merkezi olan Türkistan'da yeni inşaatlar başlayacak, yatırımlar yapılacak. Dolayısıyla Güney Kazakistan bölgesinin kalkınmasına büyük katkı sağlayacak." değerlendirmesinde bulundu.

-"Bu karar, Türkistan kentinin bölgenin ekonomik merkezi olma potansiyelini ortaya çıkaracak"

Avrasya Araştırma Enstitüsü Müdür Yardımcısı Cengizhan Canaltay da söz konusu kararın bölgenin kalkınması açısından önemine dikkati çekerek, "Bu karar, Türkistan kentinin bölgenin ekonomik merkezi olma potansiyelini ortaya çıkaracak. Kara yolları ve demir yolları Türkistan'dan geçiyor." şeklinde konuştu.

Türkistan'a daha çok yatırımların yapılacağını söyleyen Canaltay, bunun bölgenin kalkınmasına önemli katkı sağlayacağını belirtti.

Canaltay, Türkistan'ın kalkınmasının planlı bir şekilde yapıldığını ifade ederek "Türkistan, geçen yıl Türk dünyası kültür başkenti ilan edildi. Altyapı projeleri uygulandı. Şimdi eyalet yapılması, altyapı projelerinin daha üst seviyeye çıkarılmasını sağlayacak." ifadesini kullandı. 

Türkistan'ın altyapısının iyileştirilmesiyle bölgeye turist akımının artacağını savunan Canaltay, kentte havaalanı yapılmasının da önemli olacağını vurguladı. 

Canaltay, Hoca Ahmet Yesevi'nin doğduğu yer Türkistan'ın Türk dünyasının manevi başkenti olarak bilindiğini, burada 26 yıldır faaliyet gösteren Hoca Ahmet Yesevi Üniversitesinin de bölgenin bilim merkezi olarak kentin kültür faaliyetlerine önemli katkılar sağladığını sözlerine ekledi.

- Türkistan eyaletinin oluşturulması kararı

Cumhurbaşkanı Nazarbayev, salı günü Güney Kazakistan eyalet merkezi Çimkent’e büyük şehir statüsü verilmesi, eyaletin adının Türkistan eyaleti olarak değiştirilmesi ve eyalet merkezinin Türkistan kentine taşınmasını öngören kararı imzalamıştı.

Nazarbayev, kararın tarihi önemini vurgulamış, Türkistan eyaleti merkezinin yüzyıllardır Kazak Hanlığının ve bütün Türk dünyasının siyasi ve manevi hayatının kalbi olan Türkistan kenti olacağını söylemişti.

Kazakistan'ın eski kentlerinden Türkistan, Güney Kazakistan eyalet merkezi Çimkent'ten 160 kilometre uzaklıkta Özbekistan sınırında yer alıyor. 40'tan fazla milletten 250 bini aşkın nüfusa sahip Türkistan'da, son yıllarda turizm ve ekonominin hızla geliştiği biliniyor.

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Dünya Mirası Listesine alınan Hoca Ahmet Yesevi Türbesi gibi tarihi yerleriyle inanç merkezi haline gelen Türkistan, yılda yüz binlerce turist ağırlıyor.

Eski İpek Yolu güzergahında yer alan Türkistan'dan uluslararası demir yolu ve kara yolların geçmesi, kente stratejik önem kazandırıyor. Türkistan'da faaliyet gösteren tarım, gıda, inşaat ve tekstil fabrikaları bölgede hafif sanayinin geliştiğini ortaya koyuyor.

Türkistan'da 1992'de Kazakistan ile Türkiye arasında kurulan Hoca Ahmet Yesevi Kazak-Türk Üniversitesi, düzenlediği çeşitli bilimsel ve kültürel etkinlikleriyle kentin sosyal ve kültürel bakımdan gelişmesine katkı sağlıyor.

Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı (TÜRKSOY) tarafından "2017 Türk Dünyası Kültür Başkenti" ilan edilen Türkistan, Türk dünyası bilim adamları ve sanatçıların buluştuğu çeşitli bilimsel ve kültürel etkinliklere de ev sahipliği yapıyor.

Kaynak: A.A

Anahtar Kelimeler: Kazakistan, Türkistan, Nursultan Nazarbayev, Güney Kazakistan,