Kazakistan'ın gurur kaynağı Bayterek Kulesi

Bayterek Projesi, Uluslararası Mimarlar Birliği’nce, 2002 yılında, BDT ülkeleri arasında yapılan yarışmada büyük ödüle layık görüldü.

21 Haziran 2018 14:14

Türk efsanelerine göre, hayat ağacı Bayterek’in tepesinde yaşayan Zümrüdü Anka kuşu, yılda bir defa, bütün her şeye can veren altın bir yumurta yumurtlarmış. 

Fakat bu yüce kuşun her yıl dünyaya getirdiği tek civcivi yumurtadan çıktığı günlerde, bir ejderha yılan ulu ağacın gövdesine sarılarak tırmanır bu savunmasız ve günahsız civcivi yutar ve umdu hep başka bir bahara erteletirmiş. 

İsmi Türk halk hikayelerinde değişir ama bir kahraman çıkar ve ejderha yılan yumurtayı yemek üzere iken onu okla vurarak öldürmüş. Böylece Zümrüd-ü Anka kuşu bu kahramanın tüm dileklerini gerçekleştirmiş. 
 
Yer altı krallığına ulaşan Kazak halk kahramanı Er Töstik, civcive hamle yapan ejderhayı ok atıp öldürmüş. Buna çok memnun olan Zümrüdü Anka, civcivini ölümden kurtardığı için Er Töstik’i yer altından yer üstüne çıkarmış.

Efsanelerde adet olduğu üzere, masalda bu ulu ağacın tam ölçüleri ve anlatılan varlıkların neye benzediği pek anlatılmaz. 
 
Gel zaman, git zaman bağımsızlığına yeni kavuşan Kazakistan, yeni başkent olarak Astana’yı seçer. Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev yeni başkenti diğer başkentlerden ayıran bir sembol yapılması gerektiği düşüncesiyle yeni fikirler ister. 
 
Şehrin sembolü ile ilgili çok sayıda teklif gelir, bazı teklifler başka sembollere benzediği için, bazıları da yeteri kadar heyecan uyandırmaz.
 
Gözbebeği, hayali Astana için en güzel sembol için Cumhurbaşkanı Nazarbayev’de zaman zaman eskizler çizer. 
 
Nazarbayev, anlam olarak basit ama orijinal bir şey peşindedir.

Seçilecek sembolün, hem Kazak halkının bildiği bir obje, hem de milli rengi yansıtacak özellikle de olması gerektiğini düşünen Nazarbayev, sembole Kazak mimarların karar vermesini ve tasarlamalarını ister.

Halkın ve yurtdışından gelen ziyaretçilerin şehrin nasıl büyüdüğünü ve geliştiğini görmeleri için kulenin yüksekliğinin tam 97 metre olması kararlaştırılır. Bu rakam aynı zamanda başkentin Almatı’dan Astana’ya taşınma tarihi olan 1997’yi de temsil ediyor. 

Bayterek’in tepesine yerleştirilen, üç katlı 22 metre çapındaki altın kürenin camla kaplı alanı 1,5 bin m2’ye yakın. Kürede bulunan her bir blok camın ağırlığı 180 kilo, toplam ağırlığı ise yaklaşık 70 ton. Bu muazzam ağırlığa rağmen küre, rüzgarlı havalarda yarım metreye yakın yana kayma gösteriyor.

Üzerinde yaldızlı bir küre asılı olan ve dalları açılmış bir ağacı anımsatan büyük, alışılmadık ve standart dışı yapı sadece Astana’nın süsü değil, aynı zamanda onun sembolü ve nazar boncuğu artık. 

Bayterek Projesi, Uluslararası Mimarlar Birliği’nce, 2002 yılında, BDT ülkeleri arasında yapılan yarışmada büyük Ödüle layık görüldü.

Astana’nın gurur kaynağı Bayterek, parlak ışığıyla başkenti aydınlatmaya devam ediyor.
 

Anahtar Kelimeler: Kazakistan, Astana, Bayterek, Altın Küre,