Kırım Tatar Kadınının en kıymetli hazinesi: Fes

Fes, sadece süslü bir başlık değil, Kırım Tatar kültürünün önemli simgelerindendir.

21 Eylül 2021 09:54

Kadınlar kadifeden yapılan ve fes adı verilen başlıklar, erkekler ise kalpak denilen ve astragan veya koyun postundan yapılan başlıklar giyerler.

Kadınların fesleri altın, gümüş ve incilerle, erkeklerin giydiği siyah kalpakların üzeri ise bazen ay yıldızlı nakış ile süslenirdi. Halk pamuk, keten, divitin cinsi kumaştan giysiler giyerdi, en makbul kumaşlar ise kadife ve ipek idi.

Fesin üstü çeşitli taşlarla işlenmiş yuvarlak bir "teplik" adlı takı parçasıyla süslenirdi.  Kesik bir külahın alt kısmı şeklindedir. Bu, nakış veya madeni para benzeri yapılarla süslenmiş küçük bir şapkadır. Fesin yüksekliği ortalama bir kadının elinin dört parmağı kadar olup, kafasına iyi oturması gerekmektedir. Fes çocukluktan beri giyinilirdi.

Fes eskiden kadının namusuydu, onun varlığını, statüsünü, medeni halini, toplumdaki yerini, hatta kaç çocuklu olduğunu anlatan bir başlıktı. 

En kıymetli fesler, nesilden nesle, anneden kıza geçen feslerdir.

Kırım etnografı Rus bilim adamı Markov 1902 yılında fes ile ilgili gördüklerini şöyle anlatmış:“ Tozun içinde kıpır kıpır kıpır kıpır kıpır kıpır kıpır kıpır kıpır oynaşan iki yaşındaki Kırım Tatarı küçük kız, neredeyse yetişkinlerle aynı giyinmişti. Her birinin kendi küçük şapkası ve boyutuna göre kendi beşmetiki vardı. Bu tarz Rus ailelerinde nadiren görülen güzel bir gelenektir. Zira bir çocukta bile insan onurunun, insan haklarının içgüdüsel olarak dışarı yansımasına işaret etmektedir. " 

Fes yapma sanatı günümüzde de popülerliğini koruyor. Kırım Tatar hanımları farklı bayram, düğün ve özel merasimlerini adeta fes yarışmasına çeviriyor. Modern fesler günümüzün kıyafet ve takılar ile uyum sağladığı için genç kızlar tarafından da seviliyor.