Manas Destanı'nı aralıksız 124 saat okudu, dünya rekoru kırdı

Dünyanın en uzun destanı Manas, 500 bin 553 mısradan oluşuyor. 124 saat Manas okuyan Kırgız Manasçı Rısbai İsakov, Guinness Rekorlar Kitabı'na girdi.

07 Ekim 2022 12:10

"Türkiye dünyanın merkezi, Türkiye bu evrenin başkenti.”

En eski Türk destanlarından olan Manas, 500 bin 553 bin mısra ile dünyanın en uzun destanı. Destan, Türk mitolojisinden ve bozkır kültüründen derin izler taşıyor. 

Dünya Göçebe Oyunları kapsamında düzenlenen Manas Haftası, bir dünya rekoruna sahne oldu. Kırgız Manasçı Rısbai İsakov, 6 gün boyunca 124 saat Manas okuyarak Guinness Rekorlar Kitabı’na girdi.

Dünya rekoru kıran Kırgız Manasçı Rısbai İsakov, Manasçı olma sürecini, rekor kırdığı anı ve zafere giden yoldaki hazırlığını anlattı.

‘Bu zafer sadece bir adamın değil, bütün bir milletin zaferi’

Dünya rekorunu kırdığın an neler hissettin?

Zafer yaşayan herkesin hissettiği duyguları hissettim o an. Ama bu zafer sadece benim zaferim değil. Şöyle ki; ‘Bu zafer sadece bir adamın değil, bütün bir milletin zaferi’ diye hissettim. Çünkü bir milletin en değerlisi, milli kültürü, gurur duyduğu destanı dünyaya tanıtmış oldum. Manas Destanı Kırgız halkının en değerli varlıklarından biri. Ben de bu rekordan dolayı kendimle gurur duyuyorum ve çok mutluyum. Manas Destanı çok uzun bir destan ve ben 124 saatte sadece dörtte birini okudum.

“Rüyama Manas girdi ve ben de Manasçı olmaya karar verdim”

Manas okumaya, Manasçı olamaya nasıl karar verdin?

Manasçı olmam için birçok sebep vardı. Birincisi elbette rüya. Rüyama Manas’ın girmesiyle Manasçı olmaya karar verdim. İkinci sebebim ise büyükannemin etkisi çok oldu. Üçüncüsü ise hocalarım beni Manasçı olmaya yönlendirdi.

Manasçılarda rüya motifi nedir?

Geleneğe göre, bir akının iyi bir Manasçı olabilmesi ancak rüyasına Manas'ın girmesiyle mümkün. Bazı Manasçıların rüyasına Almambet girer. Manas, genç akının rüyasına girerek bundan sonra kendisini anlatmasını buyurur.
Eğer akın kabul etmezse onu cezalandırır. Güney Sibirya kayçılarında olduğu gibi Manasçılar da eğer destanı eksik anlatırlarsa bizzat Manas tarafından cezalandırılıyorlar.

Kırgız sözlü geleneğinin temsilcilerine akın adı veriliyor. Akın Kırgızların kültürünü, yaşamını, tarihini sözlü gelenek haline getirip irticalen söyledikleri şiirler vasıtasıyla kuşaktan kuşağa aktaran kişi.

“Kendimi manevi olarak hazırladım”

124 saat Manas okumaya nasıl hazırlandın?

Doğruyu söylemek gerekirse bu süreçte kendi içimdeki hazırlıkla daha çok uğraştım. Yani iç hazırlık ile meşgul oldum. Kendimi manevi olarak hazırladım. Manas’ın değerini ancak bu şekilde anlayabiliyorsunuz. Bu nedenle iç hazırlık, manevi hazırlık çok önemli.

“Türkiye evrenin başkenti”

Rekorun sahibi Rısbai İsakov, “Manas dünyası insanlığın asıl değerli bir mirası. Oradaki zenginlikler henüz kazılmamış. Dokunulmamış bir hazine gibi yatıyor. Onu bütün insanlık araştıracak diye düşünüyoruz.” diyor.

İsakov, sözlerini Türk dünyası ve Türkiye’ye bir mesajıyla bitirdi:
“Türk dünyası evrene büyük imparatorlukları getirdi. İnsanlığın gelişmesinde büyük keşifleri ortaya çıkaran Türklerdir. Türkiye ise dünyanın merkezi, Türkiye bu evrenin başkenti.”

İyi bir destancının 5 temel özelliği taşıması gerekiyor

Manasçılık mesleğini benimsemiş bir destancının, iyi bir destancı sayılabilmesi ve destan erbaplarının manasçılığın hangi tabakasına ait olduğunun belirlenebilmesi için beş temel özelliği üzerlerinde taşıyıp taşımadıklarına bakılıyor:

1. Manas Destanı’nın temel vakalarını iyi bilmesi,
2. Destanın diline hâkim olması,
3. Doğuştan eser yaratma kabiliyetine sahip olması,
4. Manas Destanı’nın bölümlere ve konulara göre hangi melodi ile icra edildiğini öğrenmesi,
5. Kırgız sözlü edebiyatına, Kırgız tarihine, şecerelik geleneğine, örf ve âdetlerine vakıf olması gerekiyor.

Manasçılar destanı kopuz çalıp türküler söyleyerek anlatan, el kol ve baş hareketleriyle destan kahramanlarının konuşmalarını yer ve olaya uygun biçimde ses tonlarıyla canlandıran, ozan-âşık-meddah-aktör karışımı meziyetleri bünyesinde toplayan sanatçılar. Bunlar ustalarının yanında iyi bir hikâyeci, aktör, türkücü, bestekâr olarak yetişiyor.

Bilinen en eski Manasçı ise 18. yüzyılın ikinci yarısında yaşayan Keldibek.