Özbekistan halkı cumhurbaşkanlığı seçimi için pazar sandık başına gidecek

Ülkeyi 27 yıl boyunca yöneten ilk Cumhurbaşkanı İslam Kerimov'un Eylül 2016'da vefat etmesi üzerine aynı yıl aralık ayında yapılan erken seçimin ardından cumhurbaşkanlığı seçimi gerçekleştiriliyor.

22 Ekim 2021 12:25

35 milyonu aşkın nüfuslu Özbekistan'da 21 milyon 266 bin seçmen, ülke genelinde kurulan 10 bin 760 sandıkta yeni cumhurbaşkanını seçmek için oy kullanacak.

Yasa gereği sadece siyasi partilerin cumhurbaşkanı adayı gösterebildiği Özbekistan'da 24 Ekim'de yapılacak seçimlerde Ekoloji Partisinden Narzulla Oblomuradov, Halk Demokrat Partisinden Maksuda Vorisova, Milli Şahlanış Demokrat Partisinden Alişir Kadirov, "Adalet" Sosyal Demokrat Partisinden Bahrom Abduhalimov ile Liberal Demokrat Partisinden yeniden aday gösterilen Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev yarışıyor.

Adayların seçim programları

Cumhurbaşkanı adayları, seçim programlarında ülkenin siyasi ve sosyal-ekonomik alanlarda öngördükleri reform ve değişimler ile ülkeyi kalkındırma hedeflerine yer veriyor.

Cumhurbaşkanı adayı Abduhalimov, ülkede adalet, sosyal koruma ve güvenliğin sağlanmasını temel kriter olarak öne çıkarırken bağımsız adli yargının geliştirilmesini, belediye meclislerinin rolünün arttırılmasını, üniversitelerdeki kontenjan sisteminin kaldırılmasını ve bilime ayrılan fonun 2030 yılına kadar gayrisafi yurt içi hasılanın (GSYİH) yüzde 2'sine kadar yükseltilmesini amaçlıyor.

Adaylardan Kadirov da seçim programında belediye meclislerinin yetkililerinin güçlendirilmesini, devletin ekonomideki rolünün azaltılmasını ve tekellerin ortadan kaldırılmasını, kamu hizmetleri ve enerji kaynakları da dahil yaygın özelleştirmenin yapılmasını, 2026'ya kadar sermaye ve vergi affının ilan edilmesini, İslami finans unsurlarının ülkenin ekonomik sistemine dahil edilmesini ve Özbekistan'ın Dünya Ticaret Örgütü’ne (DTÖ) katılımının hızlandırılmasını öngörüyor.

Seçim kampanyasında "Gelecekten sorumluyuz" sloganıyla öne çıkan Oblomuradov da ülkede "yeşil" ekonomiye dayalı üretimin arttırılmasını ve çevre dostu teknolojilere geçişte devlet desteğinin sağlanmasını, "yeşil" sektörün ekonomideki payının yüzde 30'a çıkarılmasını ve yıllık yüzde 7'nin üzerinde ekonomik büyümeye ulaşılmasını, çevre mevzuatının geliştirilmesini ve 2050'ye kadar enerji sektöründe karbon kullanımının tamamen kaldırılmasını planlıyor.

Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin tek kadın adayı Varisova da "Sosyal eşitlik ve adalet için varız" sloganıyla seçim kampanyasını yürütürken programında gelir düzeyine bağlı olarak farklılaştırılmış vergilendirme sisteminin getirilmesini, orta vadede ülkedeki yoksulluk seviyesinin yarıya indirilmesini ve sosyal yönelimli ekonomi oluşturarak devletin düzenleyici rolünün güçlendirilmesini hedefliyor.

Seçimlerin favori adayı Mirziyoyev de gelecek 5 yılda kişi başına düşen GSYİH'yi 1,6 kat artırarak ve yoksulluğu en az iki kat azaltarak 2030 yılına kadar kişi başına düşen gelirin 4 bin dolara, özel sektörün GSYİH'deki payının yüzde 80'a, ihracattaki payının yüzde 60'a çıkarılmasını, vergi oranlarının düşürülmesini, tekelleşmenin kısıtlanmasını, yerel yönetimlerin yetkililerinin arttırılmasını, ceza hukukunun liberalleştirilmesini, sağlık hizmetlerine ayrılacak kaynakların iki kat arttırılmasını ve Özbekistan'ın DTÖ'ye üyeliğinin hızlandırılmasını ve Avrasya Ekonomik Birliği’ne entegrasyonunun derinleştirilmesini amaçlıyor.

Seçimlerin en favori ismi Mirziyoyev

Seçimlerin favorisi olarak son dönemde ülkede açılım ve reformlar başlatan Cumhurbaşkanı Mirziyoyev öne çıkıyor.

Özbek uzmanlar, Cumhurbaşkanı Mirziyoyev'in, son dönemde ülke genelinde başlattığı geniş kapsamlı değişim ve reformlarıyla cumhurbaşkanı seçiminin en favori adayı olduğuna dikkati çekerken diğer adayların cumhurbaşkanı seçilme şansının düşük olduğunu savunuyor.

Mirziyoyev'in son 5 yılda cumhurbaşkanı olarak birçok alanda başlattığı ekonomik ve yapısal reformlar, değişimler ve kararlarla seçmenleri etkilemeyi başardığına işaret eden uzmanlar, seçmenlerin de yeni dönemde bu reform ve değişimlerin başarılı olarak sonuçlandırılacağına inandığını dile getiriyor.

Mirziyoyev'in dış politikada başlattığı açılım politikası ve komşu ülkelerle iyi komşuluk ilişkileri kurmasının da seçmenleri etkileyeceği tahmin ediliyor.

Seçimi 50'den fazla ülke ile Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı, İslam İşbirliği Teşkilatı, Türk Konseyi ve Bağımsız Devletler Topluluğunun da aralarında bulunduğu kuruluşlardan bine yakın uluslararası gözlemci takip edecek. Seçimler sırasında ayrıca bin 700'den fazla yerli ve yabancı gazeteci görev yapacak.

Aralık 2016'da gerçekleştirilen son cumhurbaşkanlığı seçimini 3 rakibi karşısında seçmenlerin yüzde 88,61'inin oyunu alan Şevket Mirziyoyev kazanmıştı.