Özbekistan'da anayasa değişikliği referandumunun geçerli sayılabilmesi için gereken katılım sağlandı

Özbekistan'da anayasa değişikliği için yapılan referandumda seçmenlerin yüzde 62,24'ünün oylarını kullandığı ve halk oylamasının geçerli sayıldığı bildirildi.

30 Nisan 2023 15:52

Özbekistan Merkez Seçim Komisyonu (MSK) Başkan Yardımcısı Bahram Koçkarov, düzenlediği basın toplantısında, yerel saatle 13.00 itibarıyla kayıtlı 12 milyon 83 bin 105 kişinin oy kullandığını açıkladı.

Bunun seçmenlerin yüzde 62,24'üne karşılık geldiğini belirten Koçkarov, "Yasa gereği toplam seçmen sayısının yarısından fazlasının oyunu kullanmasından dolayı anayasa değişikliği referandumunun geçerli sayılabilmesi için gereken katılım sağlandı. Bu rakamlar, MSK'nin referandumu geçerli sayması için esas oluyor." dedi.

Ülkedeki yasalara göre, katılımın en az yüzde 50'ye ulaşması durumunda referandumun geçerli olduğunu vurgulayan Koçkarov, oy kullanma sürecinin devam ettiğini söyledi.

Anayasa değişikliğine ilişkin referandum için ülke genelinde kurulan 11 bine yakın sandıkta oy verme işlemi yerel saatle 08.00'de başladı. Vatandaşlar, "Özbekistan Anayasası'na ilişkin kanunu kabul ediyor musunuz?" sorusuna "Evet" veya "Hayır" yanıtını veriyor.

Oy kullanma işleminin saat 20.00’ye kadar devam edeceği Özbekistan'da 307 bin 895'i yurt dışında olmak üzere 19 milyon 722 bin 809 kayıtlı seçmen bulunuyor. Yurt dışındaki vatandaşlar, aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 39 ülkede kurulan 55 sandıkta oylarını kullanabiliyor.

Anayasada aralarında insan hak ve özgürlükleri, toplum ve birey, ülkenin idari-bölgesel yapısı ve yönetimi, cumhurbaşkanı görev süresinin 5 yıldan 7 yıla çıkarılması, cumhurbaşkanının bazı yetkilerinin parlamentoya devredilmesi, yerel yöneticilerin yetki ve vekaletleri, Karakalpakistan Özerk Cumhuriyeti'nin statüsüyle ilgili maddelerin değiştirilmesine ilişkin bazı teklifler, geçen yıl kamuoyunda tartışmaya açılmıştı.

Yasama Meclisinin 10 Mart'ta düzenlenen genel kurulunda "Özbekistan Anayasası'ndaki yeni düzenlemelere ilişkin kanun" kabul edilmiş, daha sonra Senato Genel Kurulu, yeni düzenleme ve değişikliklerin yapıldığı anayasa taslağının 30 Nisan'da halk oylamasına sunulmasını onaylamıştı.

Anayasa taslağı

Referandumda halkın oylayacağı 155 maddeden oluşan taslakta anayasaya 27 yeni madde eklenirken 128 maddenin 91'inde değişiklik yapılacak.

Özbekistan'ın sosyal, laik ve hukuk devleti olarak tanımlandığı yeni anayasada devletin sosyal yükümlülüklerine ilişkin normlar 3 kat artırılacak, "İnsan hak ve özgürlüklerini sağlamak devletin en yüksek amacıdır." normuna da yer verilecek.

Ülkedeki açıklık politikasının sürdürülmesi, aktif sivil toplumun oluşturulması ve kamu denetimi kurumlarının daha da geliştirilmesiyle ilgili normların yer aldığı yeni anayasaya göre, 2026'dan itibaren il ve ilçe belediye başkanları aynı anda il veya ilçe meclisi başkanlığı görevine seçilemeyecek.

Ülke parlamentosunun üst kanadı Senatodaki üye sayısının 100'den 65'e indirilmesi öngörülen anayasa taslağında, Karakalpakistan Özerk Cumhuriyeti'nin statüsüyle ilgili herhangi bir değişiklik yapılmayacak.

Anayasa taslağında cumhurbaşkanıyla ilgili yeni düzenlemeler getirilirken bu çerçevede bazı görev ve yetkileri parlamentoya devredilecek, görev süresi de 5 yıldan 7 yıla çıkarılacak.

Bir kişinin arka arkaya en fazla iki kez cumhurbaşkanı seçilebilme hakkıyla ilgili yürürlükteki madde, yeni anayasa taslağında da yer alıyor.

Anayasa taslağının, halk oylamasıyla yürürlüğe girmesinin ardından aralarında cumhurbaşkanı, meclis ve senato başkanları, vali, il ve ilçe meclis başkanları, cumhuriyet başsavcısı ve yüksek mahkeme başkanının da bulunduğu üst düzey yetkililerin daha önceki görev dönemleri dikkate alınmayacak ve diğer vatandaşlar gibi anayasaya uygun olarak arka arkaya en fazla iki kez seçilme hakkına sahip bulunabilecekler.