Tarihin sıfır noktası: Göbeklitepe

12 bin yıl önce inşa edilen Göbeklitepe, son dönemlerin en önemli arkeolojik keşfi. Hem tarihteki ilk inanç merkezi hem de yerleşik yaşamın ilk izlerinin ortaya çıkarıldığı bölge... Peki Göbeklitepe tarihi nasıl değiştirdi?

25 Haziran 2022 22:33

Şanlıurfa'daki Göbeklitepe, Anadolu topraklarında insanlık tarihinin bilinmeyenlerini ortaya çıkaran bir keşif.

Bu keşif, Mısır piramitlerinden binlerce yıl eskiye uzanıyor ve insanlık tarihine ilişkin bilinen bütün teorilere meydan okuyor.

Sütunlardaki figürler dikkat çekiyor

20 futbol sahası büyüklüğündeki Göbeklitepe'de, ilk kazılar 1995 yılında başladı.

12 bin yıl öncesine ait yaşam tarzının bilinenden farklı olduğu belirlendi. Devasa bir tapınak, simgeleri ile beraber gün yüzüne çıktı.

"T" şeklindeki sütunlar, Göbeklitepe'nin en önemli sembolü.

200'den fazla sütunun ağırlıkları 20 tonu, boyları ise 6 metreyi buluyor. Üzerine işlenmiş hayvan figürleri de dikkati çekiyor.

Tarihteki ilklere rastlanıyor

Göbeklitepe’nin inşa edildiği avcı toplayıcı dönemde, insanlar ortalama 40 kişilik topluluklar halinde yaşıyordu. Yazı, tekerlek, hatta çömlek dahi bulunmamıştı ancak dönemin insanı bir tapınak yapmak için bir araya geldi.

Göbeklitepe yalnızca bir tapınak değildi, aynı zamanda dönemin insanlarının bir arada bulunduğu bir merkez oldu.

İnsanların kireç taşından devasa barınaklar yaptığı tespit edildi. Bu, avcı toplayıcı dönemde şu ana kadar karşılaşılmayan bir durumdu.

12 bin yıl önceki yerleşik yaşamın izleri ortaya çıktı

Bölgede yeni yapılar ortaya çıkardıklarını söyleyen Göbeklitepe Kazı Başkanı Prof. Dr. Necmi Karul, "Bunlar yuvarlak dörtgen planlı küçük konutlar. Konutların içinde günlük yaşama ilişkin buluntularla karşılaştık. Göbeklitepe’de özel yapıların, kamusal yapıların yanı sıra konutların da olduğunu, dolayısıyla bunların aynı zamanda daha doğrusu bir yerleşme olarak tanımlanmalarının daha doğru olduğu yönünde" diye konuştu.

Bölgedeki tüm yapılar, büyük bir hayal gücü ve becerinin ürünüydü. Çünkü ileri düzeyde mimarlık gerektiriyordu.

Yerleşik yaşamın izlerine, kalabalık bir iş gücü ile ortak çalışmaya ilk kez rastlandı.

Göbeklitepe turimin gözdesi

Göbeklitepe'ye yerli ve yabancı turistlerin ilgisi de giderek artıyor. 

Bölgede devam eden keşifler insanlığı şaşırtmaya devam ederken, yeni buluntular da turizme kazandırılıp, insanlık ile paylaşılıyor.

Şanlıurfa Valisi Salih Ayhan, "12 bin yıl öncesine gidiyorsun oradaki yaşam kültürünü, bir arada olma gerekçelerine baktığın zaman bildiğimiz birçok şey, doğrular değişmiş oldu. İlimiz açısından da müthiş bir potansiyel, bu bir değerdir. Bu değere sahip çıkacağız bunu gün yüzüne çıkaracağız, insanlığa sunacağız. Bundan da turizm enstrümanı olarak da bir kazanım elde edeceğiz" dedi.

Tarihin sıfır noktasında arkeolojik çalışmalar devam ediyor. Göbeklitepe'de şu ana kadar ortaya çıkan buluntulardan çok daha fazlasının da yer aldığı düşünülüyor.