TRT World Forum 2020'de, Azerbaycan-Ermenistan çatışması tartışıldı

Azerbaycan Cumhurbaşkanı Müşaviri Hikmet Hacıyev, Ermenistan'ın bölgesel güvenlik paradigmasını tamamen yok ettiğini, Azerbaycan'ın kapsamlı bir bölgesel güvenlik mimarisini oluşturmayı dört gözle beklediğini ifade etti.

01 Aralık 2020 21:17

Bu yıl "Pandemi Sonrası Dünya'da Uluslararası Düzen ve Değişen Dinamikler" başlığıyla 1-2 Aralık'ta 4'üncüsü Kovid-19 salgını nedeniyle çevrim içi düzenlenen TRT World Forum'un "Savaş ve Barış: Azerbaycan-Ermenistan Çatışmasının Kaderi" başlıklı uzmanlardan oluşan yuvarlak masa oturumuna, Azerbaycan Cumhurbaşkanı Müşaviri Hikmet Hacıyev'in yanı sıra Azerbaycan Uluslararası İlişkiler Tahlil Merkezi Yönetim Kurulu Başkanı Büyükelçi Farid Shafiyev, Moskova Devlet Diplomasi Enstitüsü'nde araştırmacı ve Rusya Uluslararası İlişkiler Konseyi (RIAC) ve Gorbaçov Kamu Diplomasisi Fonu'nda uzman Sergey Markedonov ve düşünce kuruluşu Chatham House'da Kafkasya program direktörü Laurence Broers konuşmacı olarak katıldı.

Hacıyev, Azerbaycan'da bugünün Dağlık Karabağ ihtilafının sonu olarak nitelendirilebileceğini söyledi.

Kafkasya bölgesinde yeni gerçekler ve yeni jeopolitik düzenin ortaya çıktığını dile getiren Hacıyev, "Azerbaycan, Ermeni tarafının bölgeye empoze etmeye çalıştığı bölgesel güvenlik paradigmasını tamamen yok etti. Azerbaycan'ın 30 yıldır uygulanmasını arzuladığı BM Güvenlik Konseyi kararları da uygulandı." dedi.

Hacıyev, Ermenistan'a geleceğe odaklanma konusunda tavsiyede bulunarak, "Artık Dağlık Karabağ çatışması yok ama hala Armenistan-Azerbaycan anlaşmazlığı var. Azerbaycan, güvenlik mimarisi inşa etmek için kapsamlı bir bölgesel güvenlik mimarisi oluşturmayı dört gözle bekliyor." ifadesini kullandı.

- "Daha fazla bölgesel sahiplenme, bölgesel katılım ve bölgesel iş birliği görmek istiyoruz"

Hacıyev, Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki ateşkesin uygulanmasını gözetmek ve denetlemek amacıyla bildiri imzalandığını hatırlatarak şunları kaydetti:

"Mevcut durumda, daha fazla bölgesel sahiplenme, bölgesel katılım ve bölgesel iş birliği görmek istiyoruz. Bu bölgesel sahiplenmede özellikle Rusya ve Türkiye'ye dikkati çekiyoruz. Gelecekteki iş birlikleri aynı zamanda daha geniş kapsamlı bölgesel güvenliğin temel bileşenleri ve sütunlarıdır. Uzun vadeli perspektifte ise bölgedeki barış ve güvenliğin geliştirilmesi ve pekiştirilmesi için Rusya ve Türkiye olmak üzere iki tarafın angajmanını bekliyoruz."

Parçalanmış bölgeyi entegre bölgeye dönüştürmek istediklerini kaydeden Hacıyev, Rusya, Azerbaycan ve Ermenistan arasında bölgedeki tüm iletişim kanallarını açmak için entegrasyon süreci imzalandığını belirtti. Hacıyev, "Buna yeni 'Pax-Kafkasya diyebiliriz.' Bu yeni Pax-Kafkasya, Azerbaycan perspektifinin kapsayıcı bir vizyonudur." değerlendirmesinde bulundu.

Ermenistan-Azerbaycan arasında "ekonomik entegrasyonun" gerçekleşmesinin mümkün olup olmadığına ilişkin soru üzerine Hacıyev, bölgenin yeni bir plana ihtiyacı olduğunu söyledi.

Azerbaycan'ın her şeyden önce kendi fırsatlarına ve kendi ekonomik potansiyeline baktığını kaydeden Hacıyev, "İşgal edilen bölgeleri yeniden inşa etmek için kendi ulusal Marshall planımıza ihtiyacımız var. Çünkü her şey yok edildi. Bu, bir şehre karşı soykırım olarak da adlandırılabilir. Bu nedenle inşa etmek için Azairbaycan'dan çok fazla kaynak gerekecektir." değerlendirmesini yaptı.

Ekonomik entegrasyonun mümkün olup olmamasının, ülkeler arasındaki iletişimin açık olmasına bağlı olduğunu belirten Hacıyev, "Ermenistan ve Azerbaycan'ı da birbirine bağlayabiliriz. Ermenistan da daha geniş Doğu-Batı koridorunun bir parçası olabilir." şeklinde konuştu.

Ermenistan'ın da komşularına saygı duymaya hazır olması gerektiğini belirten Hacıyev, şunları kaydetti:

"Yeni gerçekler, Ermenistan ile Azerbaycan arasındaki yeni barış ortamına dayanmaktadır. Ermenistan, komşularının sınırlarına ve toprak bütünlüğüne saygı göstermelidir. Bu gerçekliğe dayanarak yeni bir gerçeklik inşa edebiliriz. Aynı şey, Türk-Ermeni ilişkileri için de geçerlidir. Ermenistan, Türkiye ile ilgili toprak iddialarına son vermelidir. Ermenistan, gelecek ile geçmiş arasındaki dönüm noktasındadır. Ermenistan'a geleceğe bakmasını tavsiye ederiz."

Hacıyev, Rus insani ve askeri kargolarının Azarbaycan topraklarından Hankendi'ye geçiş sürecini başlattıklarını belirtti.

Kafkasya İstikrar ve İşbirliği Platformu'na şimdi odaklanmanın gerçekten mümkün olup olmadığına ilişkin soruya cevap olarak Hacıyev, işgal döneminde hiçbirinin işe yaramadığını ancak şimdi yeni paradigmanın mevcut olduğunu söyledi.

Hacıyev, bu yeni paradigmaya dayanarak sıfırdan başlamadıklarını, bu sürecin unsurlarına sahip olduklarını belirterek, "Toprak bütünlüğüne ve sınırların dokunulmazlığına saygı göstererek ve iletişim kanallarını açarak, daha geniş bir pax-Kafkasya inşa etmek için tüm parçaları bir araya getirebiliriz." değerlendirmesinde bulundu.