Türkiye'nin gizli hazinesi: Korunan alanlar

Türkiye'nin yeşil varlığı beklentilerin üstünde bir hızla artıyor. 50 yıl önce Türkiye topraklarının yüzde 20'si orman alanıydı, bugün ise yüzde 30'a dayandı. İçinde doğal hayatın sürdüğü, yaban kuşlarının uçtuğu, tilkilerin dolaştığı korunan alanların sayısı 633'ü buldu.

10 Ekim 2022 12:42

Her Türk çocuğu, okuma yazmayı öğrenmeye başlarken, ormanı ve toprağı koruması gerektiğini de öğrenir. Daha minik eller ilk harfleri yazmaya başlarken anlatılır ormanın ve ağaçların çok önemli olduğu, erozyonun ise çok zararlı olduğu... Belki de bu nedenle, hemen herkes ağaç dikmek, büyük küçük demeden ormanlar oluşturmak ister.

Bu duyarlılık, Türkiye’nin büyük bir hazineye sahip olmasını sağladı. Türkiye’nin orman alanı ve korunan alanları, beklentilerin çok üstünde arttı. 1972 yılında Türkiye’nin orman varlığı yüzölçümünün yüzde 20’si civarındaydı. 2022 yılına gelindiğinde ise yüzde 29,4’e yükseldi.

633 korunan alan

Orman alanı sadece ucu bucağı görünmeyen ulu ağaçlardan, sözgelimi Karadeniz’in zümrüt ormanlarından ibaret değil. Türü, ağaç sıklığı, canlı çeşitliliği farklı olmakla birlikte, doğal hayatın bir şekilde sürdürülebildiği tüm alanları kapsıyor.

Bu anlamda Türkiye genelindeki birçok alan ‘koruma’ alanı ilan edilmiş durumda. 2022 yılı itibarıyla Türkiye’nin milli park sayısı 48’e yükseldi. İlk milli park 1958 yılında Yozgat Çamlığı idi. Tabiat parkı sayısı da 261’e ulaşırken, toplam korunan alan sayısı ise 633 oldu. Bunların 31’i tabiat koruma alanı, 85’i yaban hayatı geliştirme alanı, 14’ü ramsar alanı, 59’u ulusal öneme sahip sulak alan ve 22’si mahalli öneme sahip sulak alan… Korunan alanların toplam yüzölçümü 3,3 milyon hektarı aşmış durumda.

Türkiye genelinde 133’ü kent ormanı ilan edilen toplamda 1775 adet mesire alanı bulunuyor.

Türkiye’nin ağacı: Meşe

Türkiye’de ormanları oluşturan ağaçların yüzde 29,4’ü meşeden oluşuyor. Ağaçların yüzde 22’si kızılçam, yüzde 18’i ise karaçam. Yani Türkiye ormanlarının yüzde 70’e yakınını bu 3 ağaç türü oluşturuyor. Kayın, ardıç, sarıçam, köknar, sedir, ladin ise diğer popüler ağaçlar. Bu ağaçlar, günlük 2 milyar tondan fazla karbondioksiti tutuyor ve yılda 43 milyon ton oksijen üretiyor.

Kızılgeyik, tilki, yabandomuzu, karakulak

Orman alanları, Türkiye’nin sahip olduğu hayvan türleri ve sayısı açısından da çok önemli. Bu alanlar genişleyip koruma tedbirleri uygulandıkça, "karakulak" gibi nadir türler daha sık görülmeye başlandı. 150’den fazla memeli türü, 450’den fazla kuş türü, 120’den fazla sürüngen türü, 120’den fazla balık türü korunan alanlarda yaşıyor. Ormanların en çok görülen sakinleri ise tilki ve geyik türleri. Kızılgeyik gibi nadir görülen türler İstanbul’a yakın ormanlarda görülebiliyor, Bozayı Karadeniz ormanlarında, yabandomuzu ise neredeyse her yerde.