Türklerin en eski millî çalgısı Kopuz

Türklerin geleneksel kültüründe kopuzun özel bir yeri bulunmaktadır.

15 Haziran 2021 13:02

Kopuz, Orta Asya menşeli bir Türk çalgısının adıdır. Bağlama başta olmak üzere Anadolu Türk mûsikisi kültürü içerisinde yer alan birçok çalgının kopuzdan türediği söylenir. Bu sebeple Türkler’in en eski millî çalgısı kabul edilir.
Türk kültür yaşantısında kopuz adının anlamı, niteliği ve kullanım alanlarına yönelik en kapsamlı bilgiyi günümüze ulaştıran kaynak Dîvânü lugāti’t-Türk’tür. Kâşgarlı Mahmud bu eserinde “kubuz” kelimesinin ud benzeri bir çalgının adı olduğunu belirtir.
Türk topluluklarında kopuzun Dede Korkut tarafından icat edildiğine ve kutsal bir çalgı olduğuna dair bir inanç vardır. Dede Korkut hikâyelerinde kopuz bizzat Korkut Ata’nın kendisi ya da bir ozan tarafından çalınır. Ozan kopuzuyla gezer, onu yanından ayırmaz.
Birçok Türk topluluğu arasında bugün de kullanılan, halk ozanlarınca çalınan üç telli müzik enstrümanı kopuzun Kırgızlar için önemi büyüktür. Kırgız halkının geleneksel kültüründe önemli bir yer kaplayan kopuz, kanunlarla koruma altına alınmıştır. Kırgızistan’da 9 Eylül Kopuz Günü olarak kutlanmaktadır.