Türkmen erkeklerin geleneksel başlığı: “Silkme Telpek”

Türkmen milli kıyafetlerinin içinde en dikkat çekenlerden biri erkeklerin başlarına giydikleri “Silkme Telpek”tir.

12 Ağustos 2021 10:52

Türkmen milli kıyafetlerinin ayrılmaz bir parçası olan Silkme telpekler yüzyıllardır popülerliğini kaybetmemiştir.

Ulusal kültürün bir parçası olarak sadece ülke içinde değil, ülke dışında da ilgi gören Türkmen telpekleri, günümüzde Türkmen gençleri tarafından düğün ve törenlerde yaygın olarak kullanılmaktadır.

Telpek sıcağa, yağmura, kar ve rüzgâra karşı koruma sağlar.

Türkmenistan'ın farklı bölgelerinde telpek terziliği konusunda uzmanlaşmış aileler bulunmaktadır. Telpek dikim işi oldukça meşakkatli olduğu için bu süreçte ailenin en küçüğünden en büyüğüne kadar yeterince iş bulunur. 

Silkme telpek, yünü kesilmemiş kuzu derisinden yapılır ve şekli bakımından çok çeşitlidir. 

Telpek dikme sürecinde, deri yüzmek en önemli öncelik olarak kabul edilir. İlk başta deri geniş bir alana yayılır ve üzerine bol miktarda tuz serpilir. Daha sonra deri kare şeklinde bükülüp birkaç gün böyle saklanır. Bu şekilde derinin gözeneklerini, bukleleri daha da sıkılaşır.
Daha sonra ustalar derinin katmanlarını açıp suyla yıkarlar ve kuruyana kadar gölgede bırakırlar. Kuruduktan sonra deri yumuşatılır, bir veya iki hafta süzme yoğurt veya süt içinde bırakılır. Kuzu derisi tamamen temizlendikten sonra telpek ustaları, onu son bir kez daha yıkarlar ve düzgün bir taşla sürtüp pürüzsüz hale getirirler. Bu işlem sonucunda deri tamamen dikişe hazır hale gelir.

Ustalar, deriyi dikmek için bir çift yün tarak, büyük iğne, beyaz ve siyah iplik ve oyma kullanırlar. 

Telpeklerin tür ve renkleri, onu giyenin yaşına ve toplumdaki konumuna göre belirlenir.

Gençlerin telpekleri beyaz kuzu derisinden yapılır. Yaşı büyük olanlar ise siyah ve kahverengi telpek giyerler.