Türkmenistan’da “Mahdumkulu Firaki Şiir Günü” kutlamaları

Berdimuhammedov: Şair ve mutasavvıf Mahdumkuli Firaki, tüm kültür – sanat çalışanlarımızın manevi hocasıdır.

28 Haziran 2018 16:11

Türkmenlerin en önemli kültür hazinelerinden biri ve Türkmen edebiyatının temel taşı olarak kabul edilen Mahdumkulu Firaki için her yıl, “Mahdumkulu Firaki Şiir Günü” adıyla çeşitli etkinlikler düzenleniyor.

Geçtiğimiz yıllarda Mayıs ayında yapılan Mahdumkuli Firaki Şiir Günü etkinlikleri bu yıl, Kültür Sanat Çalışanları Günü ile birleştirildi ve 27 Haziran tarihinde yapıldı.

Firaki Şiir Günü dolayısıyla, Başkent Aşkabat’taki Mahdumkulu Anıtı’na Bakanlar Kurulu üyeleri, Yaşlılar Maslahatı temsilcileri ve devlet erkanı tarafından çelenk konuldu ve saygı duruşunda bulunuldu.

Türkmenistan’ın diğer vilayetlerinde de Mahdumkulu Firaki Şiir Günü kutlamaları yapıldı. Anıtlara çelenkler konulup saygı duruşunda bulunuldu, Mahdumkulu Firaki’nin hayatı ve şiirini konu alan çeşitli toplantı ve konferanslar yapıldı. Devlet Başkanı Gurbanguli Berdimuhammedov, Kültür Sanat Çalışanları ve Mahdumkulu Firaki Şiir Günü dolayısıyla bir mesaj yayınladı ve kültür sant çalışanlarının gününü kutladı. Kültür sanat çalışanları ile Mahdumkulu Firaki Şiir Günü’nün birlikte kutlanmasının özel anlamı olduğunu ifade eden Türkmen lider mesajında, “Firaki, ülkemizin tüm kültür sanat çalışanlarının manevi hocasıdır. Firaki’nin şiiri ve düşünce dünyası, bütün sanatkarların örnek okuludur.” dedi.

Mahdumkulu Firaki:

Mahdumkulu Firaki’nin doğum ve ölüm tarihleri hakkında kesin bilgi bulunmamakla birlikte, 1730’lu yıllarda doğduğu 1780’li yıllarda da vefat ettiği tahmin edilmektedir. Şiirlerinde “Firaki” mahlasını kullanması dolayısıyla “Mahdumkulu Firaki” olarak anılmaktadır.  Firaki’nin babası Devletmemmet Azadi’de, devrinin (1700 – 1760) tanınmış alim ve şairidir. Firaki, ilk derslerini  babasından almıştır. Daha sonra, Halaç İdris Baba Medresesi ve bugün Özbekistan topraklarında bulanan Hiva’daki Şirgazi Medresesi’ne devam etmiştir. Ayrıca yine günümüzün bir Özbekistan şehri olan ve dönemin ilim ve medeniyet merkezi konumundaki Buhara’daki Gölgedaş Medresesi’ne devam ettiği kaynaklarda yer almaktadır. Kaynaklarda gençliğinde kavuşulmayan büyük sevgi ve yakınlarının ölümü vb. acılar yaşadığı kaydedilen Firaki, bütün bu olumsuzluklara ragmen karamsar olmamış, yaşama sevincini kaybetmemiştir. Bu durumun, “O’nun tasavvuf anlayışı ve samimi inancı ile mümkün olduğu” şeklinde  açıklanmaktadır.

Mahdumkulu’nun dili, yaşayan Türkmen dilidir.

Şiirlerinde “Hâce Türkistan” olarak bildiğimiz Ahmet Yesevi’yi anan Firaki’nin ondan etkilendiği anlaşılmaktadır Mahdumkulu, dini ve tasavvufi şiirlerinin yanında halkının ızdırap ve ideallerini, bağımsız bir Türkmen idealine bağlılığı dile getiren konulu şiirler de yazmıştır.

Ceyhun bile Bahr-ı Hazar arası,

Göl üstünden öser yeli Türkmenin,

Gül gunçası, gara gözün garası,

Gara dağdan iner sili Türkmenin.

Könüller, yürekler bir olup başlar,

Tartsa yıgın,erar topraklar taşlar,

Bir suprada tayyar kılınsa aşlar,

Göteriler ol ıkbbalı Türkmenin

(Kalkacaktır hep ikbali Türkmenin)

“Türkmenim” şiirinden de anlaşılacağı gibi Mahdumkulu Firaki’nin şiirindeki dil, yaşadığı devirde halkın kullandığı dildir. Arapça ve Farsça kelimeler kullansa da bunlar anlaşılmaz değildir. Bu yönüyle hem 18. Yüzyıl Türk dünyasının ortak yazı dilinin yansıması hem de “Türkmen toprağının, Türkmen İli’nin dile gelen sesi ve sözü” olarak değerlendirilir.

Anahtar Kelimeler: Türkmenistan, Mahdumkulu Firaki Şiir Günü kutlamaları,