TÜRKPA Ankara Deklarasyonu kabul edildi

TBMM'de düzenlenen Türk Devletleri Parlamenter Asamblesi (TÜRKPA) 12. Genel Kurulu sonunda, Ankara Deklarasyonu kabul edildi.

28 Nisan 2023 20:44

Deklarasyonda, Türk dünyasında iş birliğinin teşvik edilmesi ve parlamenter diplomasinin güçlendirilmesinde TÜRKPA'nın önemi vurgulandı.

Parlamenter diplomasinin, küresel gündem konularının ele alınmasında, barış, güvenlik ve sürdürülebilir kalkınmanın sağlanmasında TÜRKPA'nın yüksek potansiyeline değinilen deklarasyonda, Türk devletleri arasında özellikle yeni zorluklar ve dünyada artan siyasi gerilim zemininde yakın etkileşimin önemi ifade edildi.

TÜRKPA'nın, Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki ilişkilerin birbirlerinin egemenliğinin, toprak bütünlüğünün ve sınırların dokunulmazlığının karşılıklı tanınması ve saygı gösterilmesi temelinde normalleşmesine desteği teyit edilen deklarasyonda, bu gelişmenin Güney Kafkasya'da kalıcı barış, istikrar ve sürdürülebilir kalkınmanın sağlanmasında önemli bir faktör olacağına inanıldığı belirtildi.

Bölgede çatışma sonrası devam eden rehabilitasyon, yeniden yapılanma ve yeniden entegrasyon çabalarında Azerbaycan'la dayanışmanın altı çizilen deklarasyonda, üye ve gözlemci devletler, bu süreci desteklemeye ve katkıda bulunmaya davet edildi.

Kazakistan'da devam eden siyasi, hukuki ve sosyoekonomik reformların uygulanmasının olumlu değerlendirildiği deklarasyonda, ülkede seçimle ilgili yasal kapsamdaki önemli gelişmelere değinildi. Deklarasyonda, Kazakistan'ın, 8-9 Haziran 2023'te temel küresel zorlukların tartışılması için bir platform görevi görecek Astana Uluslararası Forumu'nu düzenleme girişimi memnuniyetle karşılandı.

Kırgızistan'ın, Kırgız-Tacik sınırındaki duruma uluslararası hukuk doğrultusunda barışçıl çözüm bulma çabaları çerçevesinde karşılıklı güveni güçlendirmek için iki devlet arasındaki diyaloğa yönelik memnuniyet ifade edildi.

Türkiye'nin küresel gıda güvenliğine katkısı

Deklarasyonda, tahıl, diğer gıda maddeleri ve gübre ihracatı için deniz yolu insani yardım koridoru ile güvenli seyrüseferi kolaylaştırmak amacıyla Türkiye'nin, Karadeniz Tahıl Girişimi'ne taraf olarak küresel gıda güvenliğine katkısının altı çizildi.

TÜRKPA'nın Türkiye'deki yıkıcı depremlerin ardından Türk devletlerinin ve diğer ülkelerin hızlı müdahalesini, arama kurtarma ekiplerinin hızla konuşlandırılmasını ve insani yardımı takdir ettiği kaydedilen deklarasyonda, ekiplerin çok sayıda hayat kurtaran yorulmak bilmez çabaları ile Türk devletleri, diğer ülkeler ve uluslararası kuruluşların dayanışması için teşekkür edildi.

KKTC'ye TÜRKPA'da gözlemci statüsü

Kıbrıs Türklerinin, Türk dünyasının bir parçası olarak kabul edildiği deklarasyonda, KKTC Cumhuriyet Meclisinin TÜRKPA'da gözlemci statüsü memnuniyetle karşılandı.

Nedeni ne olursa olsun terörizmin her biçiminin ve tezahürünün kesin olarak kınandığı deklarasyonda, şunlar kaydedildi:

"TÜRKPA, parlamentoların güvenliğin ilerletilmesindeki rolünün altını çizer ve üye devletleri terörizmin, aşırılıkçılığın ve ayrılıkçılığın her tür ve biçimiyle mücadelenin yanı sıra ırkçılık, ayrımcılık, yabancı düşmanlığı, İslam'a karşı nefret, nefret söylemi ve dezenformasyonla mücadelede iş birliğini geliştirmeye ve bu alanlardaki uluslararası iş birliği çerçevesinde çabaları koordine etmeye çağırır. TÜRKPA, üye devletlere ırkçılık, ayrımcılık, yabancı düşmanlığı, İslam'a karşı nefret, nefret söylemi ve dezenformasyonla mücadelede iş birliğini artırma ve bu alanlarda uluslararası iş birliği çerçevesinde çabaları koordine etme çağrısında bulunur. TÜRKPA, son dönemde kutsal kitabımız Kur'an-ı Kerim'e karşı tüm Müslümanları rencide eden ve gelecekte yeni ırkçı, yabancı düşmanı ve İslamofobik provokasyon ve saldırıların önünü açabilecek nefret suçlarını şiddetle kınar."

Azerbaycan'ın Tahran Büyükelçiliği'ne düzenlenen kanlı silahlı saldırının kınandığı deklarasyonda, tüm faillerin adalete teslim edilmesi için hızlı ve kapsamlı bir soruşturma çağrısında bulunuldu.

Kadın ve gençlerin siyasal, ekonomik ve sosyal yaşama katkıları vurgulandı

Deklarasyonda, kadınların ve gençlerin, üye devletlerin siyasi, ekonomik ve sosyal yaşamına katkılarının önemine işaret edilerek, bu bağlamda, TÜRKPA Kadın Parlamenterler Grubu ve Genç Parlamenterler Grubu'nun, kadınların, gençliğin güçlendirilmesini, asamble ve uluslararası örgütlerin çalışmalarına katılımlarını, gençlikle kadınlar ve erkekler için fırsat eşitliğiyle ilgili konularda ulusal politikalara katkıda bulunmayı amaçlayan faaliyetlerinin takdir edildiği belirtildi.

Enerji kaynaklarıyla ilgili iş birliğinin önemi vurgulanan deklarasyonda, şunlar kaydedildi:

"TÜRKPA ulaştırma ve iletişim alanındaki işbirliğinin güçlendirilmesine, ulaşım bağlantısının iyileştirilmesine ve bölgenin transit kapasitesinin artırılmasına katkıda bulunacak Zengezur Koridoru'nun en kısa sürede açılması da dahil olmak üzere ulaşım altyapısının daha da geliştirilmesini teşvik eder. Avrasya Kıta Köprüsü'nün güney kolu olacak ve Güneydoğu, Batı Asya ve Orta Doğu pazarlarına açık erişim sağlayacak olan Çin-Kırgızistan-Özbekistan demir yolunun inşası için önemli ekonomik ve altyapı projesini memnuniyetle karşılar ve tam olarak destekler. Üye devletler arasındaki ekonomik işbirliğini güçlendirmenin önemini vurgular ve bölgede ticaret, yatırım, ulaşım, turizm, enerji ve ayrıca altyapı, ulaşım bağlantılarının geliştirilmesi alanlarında yakın iş birliği çağrısında bulunur.

Çok tipli taşımacılık ve bağlanabilirliğin stratejik önemini yeniden teyit eder, güvenilir ve verimli bir alternatif çok tipli ulaşım yolu olduğu kanıtlanan Trans-Hazar Uluslararası Doğu-Batı Orta Koridoru boyunca altyapının daha da geliştirilmesi konusunda iş birliğini teşvik eder. Bölgesel enerji kaynaklarının Türkiye üzerinden tüketici pazarlarına güvenilir bir şekilde taşınması ve ayrıca sürdürülebilir, uygun fiyatlı enerji yatırımlarının teşvik edilmesi yoluyla enerji güvenliğinin, enerji geçişinin artırılmasına yönelik iş birliğini teşvik eder."

Deklarasyonda, üye devletlere, çevrenin korunması, ekosistemlerin ve biyolojik çeşitliliğin korunması, doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımı konularındaki iş birliğini, çabalarını artırma çağrısı yapıldı.

Üye devletleri bilim ve teknoloji alanlarında işbirliğini daha da geliştirmeye çağıran deklarasyonda, Dünya Göçebe Oyunları'nın kültürlerarası diyaloğun, Türk kültürel mirasının ve değerlerinin geliştirilmesine, Türk dünyasının görünürlüğünün artırılmasına katkısı vurgulandı.

Bu arada, TÜRKPA 13. Genel Kurulunun 2024 yılında Azerbaycan'da yapılması kararlaştırıldı.