Zamana inat, hala bütün ihtişamıyla dimdik ayakta duran: Sultan Sencer Türbesi

Sultan Sencer Türbesi sahip olduğu özellikleriyle sanat tarihinde yalnız Merv şehrinin değil aynı zamanda 12.yy İslam dünyasının en önemli mimari anıtı olarak kabul edilmektedir.

19 Mayıs 2021 09:40

Türkmenistan’ın Merv şehri, Türk-İslam tarihinin en önemli kültür ve medeniyet merkezlerinden biri olarak tanınmaktadır. Merv’de Hoca Yusuf Hemedani hazretleri gibi büyük evliyalar ve Harezmi gibi pek çok büyük alimler yetişmiştir.

Merv şehrinde mimar Muhammed bin Atsız tarafından yapılmış olan Sultan Türbesi’nin inşa tarihi kesin olmamakla birlikte Sultan Sencer’in vefatından bir süre önce yapılmış olabileceği (1153-1157) üzerinde durulmaktadır.  

Büyük Selçuklu Devletinin son parlak döneminin hükümdarı Sultan Sencer (1086-1157) melik olduğu 39 yıl boyunca başkent Merv’in büyük bir kültür merkezi olmasında önemli rol oynamıştı.

Sultan Sencer, Büyük Selçuklu Devletinin görkemini yansıtacak biçimde inşaa edilmesini istediği türbesinin adını da kendisi koymuştur: “Dar ul Ahiret” (Ahiret Evi)
Sultan Sencer türbesi, Selçuklu mimarisinin eşsiz örneklerindendir. Türbenin yapımında kullanılan metot Avrupa’da ancak 300 yıl sonra Rönesans mimarı Flippo Brunellesko tarafından “Santa Maria” kulesinin yapımında kullanılmıştır.

1220’de yaşanan Moğol istilası bu bölgede de yıkımlara yol açtı. Türbenin çevresindeki mimari eserler yıkıldı, dış kubbesi çöktü. Merv şehri tamamen yıkılmıştı. Bu istilalardan sonra şehir bir daha eski haline ulaşamamıştır. 

Zaman içinde çeşitli tamirler geçiren Sultan Sancar Türbesinin restorasyon işi 2002’de TİKA tarafından tarihi eser restorasyonu kurallarına uygun olarak başladı ve 2004 yılının temmuz ayında tamamlanıp, ziyarete açıldı. 

Sultan Sencer Türbesi, UNESCO “Dünya Kültür Mirası” listesinde yer alıyor.