Zamanın durduğu şehir: Bahçesaray

Güzelliği ve tarihi ile cezbeden Kırım’ın kadim şehri Bahçesaray Kırım Hanlığı’nın başkentiydi.

27 Nisan 2021 22:57

Ukrayna'ya bağlı Kırım Özerk Cumhuriyeti'nin güney kısmında bulunan bir şehir. Kırım Hanlığı'nın başşehri.

Yaklaşık 30.000 nüfuslu bir şehir olan Bahçesaray, Kırım dağlarının kuzey ve orta sırtları arasında Çürüksu nehrinin vadisinde, Akmescid (Simferepol)-Sivastopol anayolu üzerinde yer alır.

Bahçesaray yöresi XVI. yüzyıla kadar ormanlarla kaplı derelerin, pınarların bulunduğu yeşillik bir bölgeydi. Altın Orda Devleti'nin valileri ve daha sonra kurulan Kırım Hanlığı'nın ilk hanları bu bölgeye yaz aylarını geçirmek, avlanmak ve dinlenmek için gelirlerdi.

I. Mengli Giray Han, bol sulu küçük bir ırmak olan Çürüksu'nun kenarına, 1503'te şimdi Han Sarayı adıyla bilinen sarayı yaptırarak Bahçesaray'ın temelini attı. Şehir bu sarayın etrafında ve dar Çürüksu vadisi boyunca gelişerek XVI. yüzyıl sonlarında mâmur hale geldi. Han Sarayı'nın bağ ve bahçeler içinde olması sebebiyle de Bahçesaray adını aldı.

Kırım’daki Türk-İslâm eserleri Çarlık ve Sovyet dönemlerinde büyük tahribat görmüştür. Bu tahribattan kurtularak günümüze ulaşan eserlerin çoğu Bahçesaray’da bulunur. Şehrin en önemli mimari eseri olan Han Sarayı’nın yapımında İtalyan Mimarı Alevizo Novi çalıştığından saray Rönesans izleri taşımaktadır.

Böylelikle Kırım'ın yönetim ve kültür merkezi olan Bahçesaray'da, Han Sarayı'na eklenen yeni bölümlerin yanı sıra pek çok cami ve medrese gibi eserler de inşa edilmiştir. Bu eserlerin içinde I. Mengli Giray Han ve I. Hacı Giray Han'ın türbeleri, Altın Orda devrine ait Zincirli Medrese de vardır.

Buradaki tarihi kabristan alanında Kırım hanlarının yanı sıra, Kırım'ın milli lideri, Türk dünyasının ulu hocası İsmail Gaspıralı’nın da mezarı bulunmaktadır.